WYWIAD: SNOEZELEN
Wyjątkowość terapii Snoezelen
Zapraszamy na rozmowę z Mateuszem Brączkowskim – certyfikowanym terapeutą Snoezelen, który opowie o specyfice tej terapii oraz podzieli się doświadczeniem ze swojej praktyki terapeutycznej.
HKF EDU: Czym jest Snoezelen?
Mateusz Brączkowski: Snoezelen to wyjątkowe i innowacyjne podejście terapeutyczne. Jest to stosunkowo młoda, ale dynamicznie rozwijająca się metoda, która zdobywa coraz większe uznanie dzięki niekonwencjonalnemu podejściu do uczestnika terapii. Obserwuje, że w Polsce cieszy się rosnącą popularnością. Mam przyjemność prowadzić zajęcia w jednej z największych Sal Doświadczania Świata na Dolnym Śląsku znajdującej się w HKF Centrum Wspierania Rozwoju Dzieckawe Wrocławiu.
HKF EDU: Co wyróżnia Snoezelen w porównaniu z innymi terapiami?
M.B: Jest to metoda niedyrektywna, w której terapeuta pełni rolę osoby towarzyszącej. Razem z uczestnikiem terapii odkrywa on świat, dzieląc się zachwytem nad tym, co się dzieje, jednocześnie nakierowując uwagę uczestnika. Terapeuta tworzy atmosferę i klimat sesji, przy jednoczesnym nie narzucaniu jej przebiegu. Niedyrektywność pozwala na wspieranie rozwoju poczucia własnej wartości, a także wzmacnia decyzyjność i poczucie skuteczności. Metoda ta opiera się na motywacji wewnętrznej uczestnika, co prowadzi do uzyskania najlepszych efektów terapeutycznych.
Drugim istotnym wyróżnikiem terapii Snoezelen jest sposób oddziaływania na bodźce. Metoda ta koncentruje się na ich głębokości, podczas gdy na przykład terapia Integracji Sensorycznej skupia się na szerokości bodźców. Jako terapeuta odpowiednio segreguję bodźce, wybierając te zgodne z preferencjami sensorycznymi i potrzebami uczestnika. Wszystko to odbywa się w specjalnie zaprojektowanej przestrzeni, zwanej Salą Doświadczania Świata.
Sala Doświadczania Świata i rola terapeuty
HKF EDU: Dlaczego Sala Doświadczania Świata jest tak ważna w tym podejściu terapeutycznym?
M.B: Sala Doświadczania Świata to magiczne i niezwykle istotne miejsce, które umożliwia skuteczną izolację bodźców niepożądanych podczas pracy z pacjentem. Jednocześnie koncentrujemy się na tych bodźcach, które w danym momencie traktujemy jako priorytetowe, aby uniknąć chaosu sensorycznego. Zaciemnione okna, kolorowe światła, stłumione dźwięki i delikatne wibracje pozwalają stworzyć odpowiednią atmosferę.
HKF EDU: W jaki sposób reagują osoby, które po raz pierwszy wchodzą do Sali Doświadczania Świata?
M.B: Obserwowanie reakcji uczestników to bardzo ciekawe doświadczenie. Myślę, że głównie jest to zachwyt, wyrażany `na różne sposoby. Niektóre osoby nie kryją swojego oczarowania i często słyszę głośne „WOOOWW”. Zdarza się jednak, że wyjątkowość sali może onieśmielać, a emocje są wtedy przeżywane bardziej wewnętrznie.
HKF EDU: Jaką rolę odgrywa terapeuta podczas sesji?
M.B: Rolą terapeuty jest tworzenie odpowiedniej atmosfery panującej w Sali Doświadczania Świata oraz zaplanowanie przebiegu sesji zgodnie z celami terapeutycznymi. Ważnym aspektem jest również dbanie o to, aby sesja opierała się na wewnętrznej motywacji uczestnika. Kluczowym elementem jest tzw. bliskie współtowarzyszenie. Terapeuta nie pełni roli autorytetu, lecz buduje bliską relację emocjonalną z uczestnikiem. Towarzyszy mu w odbieraniu bodźców, zachwycaniem się przestrzenią Sali Snoezelen, jednocześnie motywując do odkrywania tego, co znajduje się wokół. Uczestnik powinien odczuwać, że ma obok siebie towarzysza, a nie terapeutę.
Zastosowanie terapii Snoezelen
HKF EDU: Dla kogo terapia Snoezelen jest szczególnie polecana?
M.B: Terapia Snoezelen jest odpowiednia dla każdego, niezależnie od wieku, trudności, czy potrzeb. Sala Doświadczania Świata umożliwia dostosowanie warunków w taki sposób, aby odpowiadały one indywidualnym potrzebom uczestników.
Jest szczególnie zalecana dla dzieci lękowych, wycofanych, mających trudności w budowaniu zaufania oraz z problemami społeczno-emocjonalnymi. Polecana jest także osobom ze spektrum autyzmu, z trudnościami motorycznymi, nadpobudliwością psychoruchową, a także osobom z niepełnosprawnościami intelektualnymi i fizycznymi.
HKF EDU: W jakich przypadkach terapia Snoezelen jest zalecana dla osób dorosłych i seniorów?
M.B: Snoezelen stwarza wyjątkowe warunki do prowadzenia warsztatów oraz pracy z parami, np. w ramach terapii małżeńskiej, warsztatów integrujących zespół, czy sesji mindfullness. W Sali do tej terapii można przeprowadzić różne formy relaksacji treningi autogenne oraz zajęcia pracy z ciałem.
Przyjazna atmosfera tej przestrzeni umożliwia pracę nad wspomnieniami. Szczególną grupą odbiorów są seniorzy, którzy często cierpią na deprywacje sensoryczne. W tym kontekście można wprowadzać takie formy jak: muzykoterapia, aromaterapia czy masaże. Sesja Snoezelen może być także wzbogacona o elementy terapii ręki, takie jak: nawlekanie koralików, robienie na drutach, czy tworzenie biżuterii. Podczas sesji seniorzy mogą pić ulubioną herbatę, słuchać muzyki z okresu młodości, opowiadać o swoich podróżach, a także uczestniczyć w tematycznych spotkaniach, na przykład „Randka w Paryżu”.
